DIYABETIK AYAK ÜLSERLI HASTALARIN PROGNOZUNDA BIYOBELIRTEÇLERIN ÖNEMI

Rıfat Şahin1, Cengiz Kazdal1, Mehmet Sabri Balık1

1Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı, Rize, Türkiye

Amaç: Diyabetik ayak ülseri (DAÜ), diyabetin en sık görülen komplikasyonlarından biridir. Diyabetik hastaların % 25’ i bu komplikasyonla karşılaşmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yaklaşık 422 milyon diyabet hastası olduğu ve 25 yıl içerisinde 271 milyon yeni hastanın daha beklendiği bildirilmektedir. Bu sonuç diyabete bağlı komplikasyonların da artma potansiyeli olduğunu göstermektedir. Diyabetik hastaların sakatlık ve ölümünün ana nedenlerinden biri bu ülserlerdir. Zira, diyabetik hastaların 5 yıllık mortalitesi DAÜ varlığında 2,5 kat artmaktadır. Klinisyenler tarafından diyabetli hastalarda DAÜ risk analizi yapılırsa hastaneye yatış, sakatlık ve ölüm oranı azalacaktır. Bu çalışmanın amacı, DAÜ hastaların prognozu üzerine nötrofil-lenfosit oranı (NLR), hemoglobin ve serum albüminin prediktif değerini araştırmaktır.

Yöntem: Hastanemizde takip ve tedavi edilen Ocak 2020- Mart 2023 dönemleri arasında diyabetik ayak tanısı ile çalışmaya dahil edilme kriterlerine uyanlardan minör amputasyon yapılan 56 hasta ve majör amputasyon (ayak bilek ve proksimalinden) yapılan 31 hasta retrospektif olarak iki gruba ayrıldı. Hastaların başvuru anındaki NLR, hemoglobin ve serum albumin değerleri kaydedildi. Çalışmaya 18 yaş ve üzerindeki diyabet tanılı hastalardan cerrahi öncesi hemogram ve albumin değeri olanlar dahil edildi. Alt ekstremitede plejisi olanlar, malignite öyküsü, hematolojik hastalık öyküsü veya otoimmun hastalığı olanlar ile aktif başka bir enfeksiyon odağı olanlar çalışma dışı bırakıldı.

Bulgular: Minör amputasyon yapılan hastaların cerrahi öncesi ortalama hemoglobin değeri 11,6 g/dl, serum albumini 33,2 g/dl ve NLR değeri 4,72 iken, majör amputasyon yapılan hastaların cerrahi öncesi ortalama hemoglobin değeri 10,1 g/dl, albumini 29,8 g/dl ve NLR değeri 9,94 olarak hesaplanmıştır.

Sonuç: Sağlıklı yetişkinlerde ortalama NLR değeri 1.65 (0.78-3.53) olarak bildirilmiştir. DAÜ nedeniyle minör amputasyon ihtiyacı olanların NLR değeri yaklaşık 3 kat artarken, major amputasyon gereksinimi olanlarda yaklaşık 6 kat yükselmektedir. Bu nedenle NLR, DAÜ’ de prognozu ön görmede güvenilir bir inflamatuar göstergedir. Bu hastalardaki prognozu tahmin etmede albumin ve hemoglobin düşüşleri de önemlidir; bu belirteçler ne kadar düşükse hastalığın prognozu o kadar kötüdür. DAÜ’ nün prognozu tahmin etmek ve öngörülebilir kılmak için nötrofil, lenfosit, albümin ve hemoglobin gibi biyobelirteçlerden faydalanılabilir.

Anahtar Kelimeler: Amputasyon, Diyabetik Ayak, Biyobelirteç, Diyabetes Mellitus