Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ulusal Radyasyon Onkolojisi Kongre, Antalya, Türkiye, 6 - 10 Aralık 2023, cilt.1, sa.1, ss.1-2
World Health Organization (WHO)
ve International Agency for Research on Cancer (IARC) yayınladığı rapora göre
2018 yılında, her 8 erkekten biri ve her 11 kadından birinin ölüm sebebinin
kanser olacağı belirtilmektedir (1). Terminal dönemde hastaların evde
kalmalarını sağlayacak etkili programlar ile çoğu kanser hastasında evde ölmek
tercih edilen ölüm yeri olmaktadır (2). Kanserli hastaların çoğu evde ölmeyi
tercih etse de, bunun çoğunlukla bu mümkün olmadığı görülmektedir (3, 4).
Bakımevi veya palyatif evde bakım hastalarının, evde ölme olasılığının, diğer yerlere
göre daha yüksek olduğunu belirten yayınlar da bulunmaktadır (5). Bununla
birlikte ölüm yeri tercihi hasta veya yakınlarının bir tercihi olarak
düşünülebilir. Dünyanın ilk yasal ötanazi ölümü, Avustralya'nın
Darwin kentinde, prostat kanserli bir hasta olan Bob Dent'in hayatını sona
erdirilerek gerçekleşmiştir. Tarih 22 Eylül 1996 günlerden Pazar gününü
gösteriyordu (6). Pazar günü ölmek bu hasta için bir tercih olduğu kesindi.
Hastane başvuru gününe göre değişen ölüm oranları, hafta sonu başvuruları ile
sözde artan ölüm oranının "hafta sonu etkisi" olarak adlandırıldığı
bir tartışma alanı bulunmaktadır. Hastanede yatan hastalar için bir "hafta
sonu etkisi"ne dair artan mortalite oranları yine de belirsizliğini
korumaktadır. Bu durumun araştırıldığı bir meta-analizde hafta sonları
hastaneye başvuran ve hastaneye kabul edilen hastalarda anlamlı olarak daha
yüksek bir mortalite oranı tespit edilmiştir (7). Majör Travma Merkezine
başvuran major travma hastalarında “hafta sonu etkisi” olduğuna dair kesin kanıt
sunmamakla birlikte, yine de hafta sonu artan mortalite oranını, cuma ve
cumartesi günü başvuran hastalardaki şiddetli kafa travmasına bağlı daha yüksek
mortalite oranları ile ilişkilendirilmiştir (8).
Henüz görebildiğimiz kadarıyla
onkoloji hastalarına spesifik bu çalışma yapılmamıştır. Çalışmamız onkoloji
hastaları ile ilgili mortalite üzerine etkili genel bildiğimiz faktörlerin yanı
sıra mortalite üzerine "hafta sonu etkisine" benzer sebeplerle
etkileyen “yaz tatili etkisi”ni ortaya koymuştur. Çalışma sonuçlarımız hasta
mortalite oranlarını azaltmaya yönelik yeni stratejilerin geliştirilmesine yol
göstereceğini düşünüyoruz.
Anahtar Kelimeler: Kanser mortalitesi, hafta sonu
etkisi, yaz tatili etkisi, hastanede ölüm, evde ölüm, palyatif destek, evde bakım,
pazartesi kargaşası.