Akademik Veri Yönetim Sistemi
TARIM, ORMAN VE SU BİLİMLERİNDE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR, Doç. Dr. Vedat ÇAVUŞ,Doç. Dr. Gökhan ŞEN, Editör, Duvar Yayınevi, İzmir, ss.315-330, 2023
ÖZET
Meyve ağaçlarının döllenme biyolojisinin bilinmesi verimlilik açısından oldukça önemlidir. Her ne kadar bazı meyve türlerinde tozlanma ve döllenme olmadan çekirdekli ve çekirdeksiz meyve teşekkülü oluşabiliyorsa da, bir çok meyve türünde meyve tutumunun gerçekleşmesi için tozlanma ve döllenme şarttır. Polen tüpü bazen şalazadan (chalazagamy), bazen integümentlerden (aporogamy) olmakla birlikte genellikle microphylden (porogamy) geçerek embriyo kesesine ulaşır. Daha sonra taşıdığı generatif çekirdekleri embriyo kesesine boşaltır. Polen kesesinin uç kısmında bulunan embriyo kesesi eriyerek kaybolur. Erkek gametlerden biri yumurta hücresinin çekirdeği ile birleşerek diploid (2n) zigotu oluşturur. İkinci gamet ise diploid yapıdaki polar çekirdek ile birleşerek triploid (3n) endosperm çekirdeğini oluşturur. Bu şekilde çift döllenme meydana gelmiş olur. Meyve türlerine ait çeşitlerin çiçeklerinde; erkek veya dişi gametlerin ya da diğer organlarının teşekkülünde meydana gelen anormallikler nedeniyle döllenmenin gerçekleşememesi durumunda kısırlıklar ortaya çıkar. Meyve türlerine ait çeşitlerin çiçeklerinde; erkek ve dişi gametler ile diğer organlarında herhangi bir genetik, fizyolojik veya morfolojik eksiklik ya da anormallik olmamasına rağmen döllenmenin gerçekleşmemesi durumunda da uyuşmazlıklar söz konusu olur. Bir çok meyve türüne ait çeşitlerde ortaya çıkan kısırlık ve uyuşmazlık olaylarının bilinmesi ve meyve bahçesi tesisinde dikkate alınması meyveciliğin yüksek kalite ve verimliliğinin sürdürülebilirliği açısından önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler – Kısırlık, uyuşmazlık, döllenme, gamet, tozlanma